Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi (SDÜ) Antik dönemden günümüze Isparta'nın kültürel mirası dergisinden bu hafta için derlediğimiz çalışma Isparta'nın Tarihi Gönen Köy Enstitüsü
Isparta "Gönen Köy Enstitüsü" 5 Temmuz 1940 tarihinde kurulmuştur.
Enstitü, iki katlı ve 6 odalı bir köy okulu binası 3 baraka 3 bölmeli içlik binası ve bir köy camisinden oluşmaktadır. Öğrenci sayısının artmasıyla birlikte enstitüye 2 öğretmen evi daha eklenmiştir. Enstitünün faal olduğu yıllarda toprak işleme alanlarında kuru tahıl Arpa, Buğday, Çavdar, yulaf, mercimek, nohut, Mısır ve benzeri ve yaş sebze domates, patates, soğan, pancar ve benzeri ziraat'i gerçekleştirilmektedir.
Resmi kayıtlara göre 10 yılda toplam 799 mezun verdiği bilinmektedir. Günümüze kadar ayakta kalan Gönen Köy Enstitüsü eğitim ve öğrencilerinin inşa ettiği taş binalar 1.954-1976 yılları arasında ilk öğretmen Okulu 1976 1989 yılları arasında Öğretmen Lisesi 1989-2014 yılları arasında Anadolu Öğretmen Lisesi olarak kullanılmıştır. Restore edilen ve bakımları yapılan binaların bir bölümü 2003-2004 eğitim yılında Süleyman Demirel Üniversitesine bağlı olarak Gönen Meslek Yüksekokulu tarafından kullanılmaya başlanmıştır. Diğer binalar ise 2014 yılında eğitime başlayan ve halen devam eden Gönen Fen Lisesi tarafından kullanılmaktadır. Gönen köy enstitüsünün idare binası Süleyman Demirel Üniversitesi tarafından halka açık bir müze haline getirilmiştir.
2018 yılında Isparta uygulamalı bilimler Üniversitesi bünyesinde faaliyetine devam eden Gönen Meslek Yüksek Okulunda kullanılan enstitü binaları öğrencilerin sınıflarının ve akademik personelin kullanım alanlarını oluşturmaktadır.
Köy Enstitüleri bina özelliklerini yansıtan ve günümüze kadar gelerek kullanılmaya devam eden Gönen Köy Enstitüsü binalarının korunarak ve restore edilerek halen kullanılıyor olması Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı tarihini yansıtıyor olması açısından önem arz etmektedir. Ayrıca bu enstitünün öğrencileri arasında ünlü yazarı Nasıl Fakir Bayburt'un daha olduğunu belirtmek gerekir bugün idari binanın önündeki bahçede yer alan Atatürk heykeli çağdaş dönem Türk heykel sanatının önemli isimlerinden olan Metin Yurdanur'un olmaları ilk anıtsal Atatürk heykeli olması açısından önem taşımaktadır.
Heykeltıraş Metin Yurdanur, bu heykeli Gazi Eğitim enstitüsünde 1972'de mezun olduktan sonra öğretmen olarak atandı. Isparta'da 1973 yılında yapmıştır. Birebir ölçülerden daha büyük oran orantıya sahip heykel yaklaşık olarak 1 metre yüksekliğindeki bir kaide üzerine yerleştirilmiştir.
Metin Yurdanur Atatürk'ü bu heykelinde kapaklı bir asker kıyafeti içerisinde silahını kuşanır ve aynı zamanda da en öne doğru yapar şekilde tasvir etmiştir bir ayağını öne atarak yürümeye henüz başlamış bir onu canlandırır gibidir. Bir an Atatürk'ün Büyük Taarruz sabahı Afyon Kocatepe'de çekilen ünlü fotoğrafı ile benzerlikler gösterir.
